عنوان مقاله : ایمنی نقاله ها
چکیده: عصر صنعت و تکنولوژی در جهان و رقابت شرکتها برای تولید سریع با راندمان بالا و استفاده از زمان بهتر و حمل سریع مواد با تعداد کارگران کمتر برای کاهش هزینهها و سوددهی بیشتر مهندسان دست به ساخت وسایلی زدند، که با ساخت این وسایل و نصب آن در کارخانهها به اهداف خود دست یافتند. یکی از این وسایل نوار نقاله ها هستند، که در اغلب کارخانهها میتوان آنها را در حالی که خط وسیعی را به خود اختصاص دادهاند، مشاهده نمود، که ابزار بسیار مهمی برای تولید بشمار میآید. در این میان برای استفاده بهینه از نقالهها و هرچه ایمنتر کردنشان در مقابل کارگران لازم است سیستمهایی طراحی گردند، که از خطرات و بروز حوادث بکاهد. پژوهش حاضر مقالهای است که با استفاده از منابع معتبر داخلی و خارجی در مورد انواع نقالهها، ساختمان نقالهها، تجهیزات ایمنی، کلیدهای حفاظتی، قوانین ایمنی نقالهها، مناطق ممنوعه و خطرات بحث و بررسی کرده است.
واژههای کلیدی: نقالهها، خطر، کلیدهای حفاظتی، قوانین ایمنی، مناطق ممنوعه، نظارت، کارشناس ایمنی.
مقدمه: عصر صنعت و تکنولوژی در جهان و رقابت شرکتها برای تولید سریع با راندمان بالا و استفاده از زمان بهتر و حمل سریع مواد با تعداد کارگران کمتر برای سوددهی بیشتر، مهندسان دست به ساخت وسائلی زدند که با ساخت این وسایل و نصب آن در کارخانهها به اهداف خود دست یافتند. یکی از این وسایل نقالهها هستند که در اغلب کارخانهها میتوان آن را مشاهده کرد که خط وسیعی را به خود اختصاص دادهاند و ابزار بسیار مهمی برای تولید بشمار میآیند. در این میان برای استفاده بهینه از این نقالهها و هرچه ایمنتر کردنشان در مقابل کارگران لازم است دست به ساخت سیستمهایی بزنند که از بروز حوادث و خطرات بکاهد و اپراتور با خیال راحت بتواند بکار خود ادامه دهد. پس لازم است با طرز کار و سیستمهای حفاظتی آن آشنا شویم در این تحقیق ما به انواع نقالهها کاربرد آن و سیستمهای حفاظتی آنها میپردازیم انواع نقالهها شامل:
Slat conveyor: این نقاله از تخته های باریکی تشکیل شده است که نزدیک هم هستند ولی روی هم سوار نمیشوند و یک یا دو زنجیر که روی یک چرخ دنده متحرک هستند این کانوایر را به حرکت در میآورد.
Apron conveyor: این کانوایر از صفحاتی تشکیل شده است که این صفحات پشت سر هم روی یکدیگر میخوابند و فاصلهای بین این صفحات وجود ندارد. این کانوایرها در اندازههای بسیار بزرگ وجود دارد و ممکن است برای جابجا کردن بطریها یا چدن در فولاد سازی و غیره به کار رود. قسمتهایی از این کانوایر مثل بین صفحات و چرخ دنده و زنجیر که ممکن است اشیاء یا اعضای بدن را بگیرد باید مانع گذاری و حفاظ گذاری شود این کانوایر به صورت افقی یا شیب کم مورد استفاده قرار میگیرد.
Flight conveyor: این کانوایر شبیه slat conveyor است به جز اینکه از صفحات پلکان مانند با زاویه راست به زنجیر متصل است و هنگام حرکت در قسمت زیر نوار برگشتی به موادی مثل سنگ آهن، زغال سنگ و غیره گیر کرده مانند ناخن آنها را به عقب میخراشد و جابجا مینماید. این کانوایر نیز به صورت افقی یا سطح شیب دار به کار میرود. و مانند کانوایر slat خطر نیشگون گرفتن و قاپیدن اشیاء را دارد که باید حفاظ گذاری شود.
CHAIN CONVEYOR: این کانوایر فرمهای زیادی میگیرد اما اجسام را به صورت هل دادن یا کشیدن و به یدک بردن با خود جابجا میکند که بدین منظور دستگاهی مانند PUSHER یا ماشینها و مانند آن این زنجیر را به حرکت در می آورد. اما بعضی از آنها مستقیماً خودشان حرکت میکنند که در انواع SLIDING CHAIN CONVEYOR ROLLING DRAY وجود دارد. این نقالهها تشکیل شده از یک زنجیر بدون انتها که سر و ته آن به هم وصل شده که به وسیله یک موتور محرک نگه داشته شده و آن را حرکت میدهد این کانوایرها در کارخانجات اتومبیل سازی جهت انتقال بدنه اتومبیل برای شستشو و رنگ زدن و همچنین در کارخانه کاغذسازی که به صورت عمودی ورقها را میگیرد و بالا میبرد و غیره استفاده شده است. این کانوایر به صورت انتقال اشیاء در یک سطح یا سطح شیب دار کاربرد دارد. در قسمت برگشت این زنجیر باید کاملاً حفاظ گذاری شود و همچنین در هر دو طرف مسیر حرکت این زنجیرها باید HAND RAIL نصب نمود تا اشخاص نتوانند در این مسیر قدم بزنند یا عبور کنند.
SHACKLE CONVEYOR: این کانوایر مانند کانوایر زنجیری میباشد که یک دستبند که بهطور مرتب اجسام را میگیرد به آن متصل است این سیستم در صنایع فراوردههای گوشتی مثل کشتارگاه مرغ از اول خط تولید که مرغ زنده است آنها را میگیرد و تا آخر خط که به قسمت بسته بندی میرود آنها را حمل میکند. سرعت این نقاله بنا بر تعداد کارهایی که در خط تولید باید انجام گیرد تنظیم میگردد و با زیاد کردن سرعت نقاله باید کار خط تولید نیز سریعتر شود. خطری که این نقالهها دارند احتمال اینکه دست و انگشتان کارگران درگیر دستبند شود و صدمه بزند میباشد. برای ایمن کردن دستگاه نقاله از سویچ طناب دار در تمام طول نقاله میتوان استفاده کرد.
SCREW CONVEYORS: این نقاله معمولاً برای انتقال مواد در محدوده کوتاه استفاده میشود که از یک چرخ دندانه دار پیچ مانند و یک محفظه و سیستم راه اندازی مارپیچ تشکیل شده است. مواد به قسمت اول مارپیچ ریخته میشود و با چرخیدن شافت مارپیچ مواد با قدرت به جلو هدایت میشود. و بدین ترتیب جابجایی مواد انجام میگیرد این نوع نقالهها نسبت به دیگر نقاله ها به نیروی زیادی احتیاج دارند از این نقاله به عنوان مخلوط کردن هم زمان مواد با هم در حال ارسال میتوان استفاده کرد. خطراتی که این نقاله میتواند به همراه داشته باشد ربودن دستها و یا پاها در حین شارژ مواد به داخل این کانوایرها میباشد.
GRAVITY CONVEYOR: این نوع نقاله موتور محرک و مولد راه اندازی ندارد بلکه در اثر نیروی ثقل اجسام، اجسام به حرکت در میآیند. بدین صورت که نقاله دارای شیب یا بهصورت مارپیچ قرار دارد هنگامی که اجسام روی نوار قرار میگیرد در اثر وزن خود به طرف پایین حرکت میکند. در خصوص نکات ایمنی افراد نباید روی این نقالهها بروند زیرا ممکن است با قرار گرفتن روی آن به طرف پایین سقوط کنند و موجب آسیب دیدگی شخص شود و همچنین مواقعی که با نقاله کاری انجام نمیگیرد ترمز آن را بکشند.
Belt conveyor: این نقالهها از یک نوار قابل انعطاف تشکیل شده است که جنس آن از لاستیک با الیاف کتانی یا سیم فولادی ساخته شده است.
متداولترین نوع نوار نقاله در صنایع و معادن نوارهای مسطح یا معمولی هستند که در ابعاد مختلف از آنها در امور انتقال مواد استفاده میشود. این نوارها به دلیل شکل ظاهری بسیار ساده وضعیت مطلوبتری جهت تعمیر، تعویض و مراقبت نسبت به سایر نوار نقالهها را دارا بوده و هزینههای کمتری را به خود اختصاص میدهند. نوارهای لاستیکی بکار گرفته شده در این نوع نقالهها از شکل سادهای برخوردار هستند. به همین خاطر پرمصرفترین نوارهای نقاله بشمار میآید اما گاهی شرایط محیط خطوط تولید طوری طراحی شده که از نوارهای دیگر از قبیل نوارهای باکت دار، حفاظ کرکرهای و پله ای و اخیراً نوارهای لوله ای با توجه به نیاز خطوط تولید مورد استفاده قرار میگیرند که معروفترین آنها عبارتند از:
نوار نقالههای آجدار cleated: جهت حمل بارهای سبک، مواد داخل جعبه و بهطور کلی وسایلی که تحت شیب بالاتر از 35 درجه قرار میگیرند. از این نوع نوارها برای حمل ماسه و شن و دانههای درشتتر از 50mm و یا آجر و بلوکهای سیمانی نیز استفاده میشود.
نوار نقاله با دیواره کرکره ای side wall belts: این نوع نوار نقاله به منظور کاربردهای خاص طراحی شده که بتوان شرایط ویژه حمل مواد را با زاویه أی برابر 85 درجه نسبت به خط افق در آن در نظر گرفت. از اینرو کنارههای نوار را با لاستیکهای قابل انحناء مخصوص بنام دیواره یا side پوشانیده و در وسط دو دیواره از پاکتهای قابل انعطاف در فواصل مشخص استفاده شده تــا از ریزش مواد در شیب تند نقاله به پایین جلوگیری به عمل آید دیواره ها و باکت buckets در اندازههای مختلف بنا به سفارش مشتری در کارخانههای سازنده نوار نقاله به صورت آماده تهیه و در دسترس مصرف کننده قرار میگیرند.
نوار نقالههای بالابر باکتی bucket elevator: برای انتقال آن دسته از موادی که در سیلوها انبار میشوند و یا حرکت مواد بهطور عمودی انجام میشود نوار نقالههایی که دارای سطلهای فلزی یا لاستیکی میباشند مورد استفاده قرار میگیرد که درون محفظه ای بسته قرار میگیرند و با زاویه 90 درجه مواد را درون خود جای داده و با حرکت چرخشی نوار آن را در محل مورد نظر تخلیه میکند. موارد استفاده این نوع نوارها دستگاههای پیشرفته سند بلاست سیلوهای غلات، کارخانههای سیمان، منابع شیمیایی و حمل زغال سنگ، حبوبات، سنگ ریزه، گندم، ذرت میباشد. نوار نقالههای بسته بندی سبک: نوع نوار لاستیکی استفاده شده در این نوارها غالباً از جنس پلی یورتان و پی وی سی است که در اثر حرکت روی سطوح فلزی (به جای هرز گرد) هیچگونه اصطکاک و سائیدگی از خود نشان نمیدهد و با توجه به نوع موادی که حمل میکنند ساخته میشود. موارد مصرف این نوع نوارها در شرکتهای داروسازی صنایع غذایی، کارخانههای لبنیات سازی و فراورده های لبنی، کشتارگاههای مدرن، چاپخانههای بزرگ روزنامه و کتب درسی، محلهای ورود و خروج مسافران در پایانههای حمل و نقل و فرودگاهها میباشد. به سبب وجود تحمل زیاد در برابر سایش و خوردگی الیاف زیرین نوار که ترکیبی از الیاف به هم چسبیده و پوشش لاستیکی فوقانی بسیار عالی آن مورد استفاده قرار میگیرد.
نوار نقاله حمل مسافر peOPLE TRANSPORTATION BELT: این نوع نوارها با توجه به اهمیت زمان برای مردم دنیا خصوصاً کشورهای بسیار پیشرفته برای سرعت بخشیدن به حرکت مردم در فرودگاهها، بازدید از نمایشگاهها و موزههای بزرگ و همچنین باغهای گل طراحی و استفاده از آن مدتهاست ادامه دارد.
نوار نقالههای لولهای PIPE CONVEYOR BELT: جدیدترین پدیده در صنعت نوار نقاله شبکه حمل مواد با استفاده از نوار نقالههای لوله رأی است که گامی بزرگ در راستای حفظ محیط زیست بشمار میآید. این نوع نوار نقاله تلاشی است به سوی رعایت استاندارد ISO14000 كه علاوه بر رعایت سلامت بشر موجبات کاهش هزینههای بسیاری نیز گردیده است و از آن جمله میتوان به مسیر حرکت این نوع نوار به صورت مارپیچ در تمامی ابعاد کارخانه و معادن و حذف گردانندههای متعدد در آن اشاره نمود. صرفنظر از خصوصیات یاد شده اشغال حجم کمتر جهت نصب، کاهش غلطکهای روکش لاستیکی، استهلاک کمتر نوار لاستیکی و گردندهها کاهش هزینههای تعمیراتی را نیز شامل میشود. نوارهای لاستیکی استفاده شده در این نوع نوار نقاله از همان نوارهای ساده است که پیرامون هرزگردهایی که بهصورت شش ضلعی دایره کاملی را برای لوله شدن نوار فراهم آورده که در آن محیط دایره أی به آسانی و با اصطکاک کم میتواند به آسانی روی غلطکها بلغزد و مواد مورد نیاز را از یک نقطه به نقطه أی بسیار طولانی بدون ایجاد غبار تخلیه نماید. مناسبترین نوار جهت حمل مواد در مکانهای بادخیز و دارای شرایط آب و هوایی بارانی به حساب میآید. اما در مواردی که مواد اولیه در پارکهای مواد اولیه توسط دستگاههای برداشت منتقل میشود کارایی ندارد و کاربرد آن در محل مواد پر از غبار و پودر شکل، بسیار مناسب است. نوارهای بکار رفته از نوع معمولی میباشند که پس از عبور از وسط غلتکها به شکل استوانه یا لوله به خود گرفته در نقاط بارگیری و تخلیه بهصورت سایر نوارهای معمولی تغییر شکل پیدا خواهند نمود و پس از عبور از پولی سر و ته دوباره لوله میشوند. نوار نقاله از وسایل و قطعات ذیل تشکیل شده است.
Electromotore: الکتروموتور که وظیفه مولد نیروی محرکه و راه اندازی نوار نقاله را به عهده دارد.
Fast coupling: (کوپلینگ هیدرولیک) این کوپلینگ نیروی محرکه را از الکتروموتور به گیربکس منتقل مینماید. این سیستم از دو پره روبروی هم داخل یک محفظه پر از روغن تشکیل شده است. یکی از پرهها توسط یک شافت به موتور و دیگری به گیربکس متصل میشود. هرگاه پره موتور حرکت کند روغن داخل محفظه در اثر نیروی گریز از مرکزی که به وجود میآید پره دوم را میچرخاند. بدین ترتیب نیرو به گیربکس منتقل میشود. حال اگر نیروی موتور کمتر از نیروی لازم برای به حرکت در آوردن نوار نقاله باشد پره دوم ثابت یا دور کندتر از دور پره متصل به موتور میشود و چون سرعت روغن داخل محفظه با سرعت دو پره یکسان نیست نیروی اصطکاک به وجود میآید و روغن داخل محفظه داغ میشود که یک سوپاپ اطمینان روی این محفظه قرار داده اند که هر گاه درجه حرارت روغن به یک درجه حرارت مشخص رسید این سوپاپ عمل میکند و روغن داخل محفظه به خارج ریخته میشود و بدین ترتیب انتقال نیرو از موتور به گیربکس قطع میشود. این عمل از وارد شدن بارالکتریکی اضافی به موتور که منجر به سوختن موتور میشود جلوگیری میکند.
Reducer: (جعبه دنده قدرت) گيربكس وظیفه تقلیل سرعت الکتروموتور و افزایش قدرت آن و انتقال نیرو به نقاله را به عهده دارد.
Low coupling: این کوپلینگ که توسط پیچ و مهره دوپلانچ را به هم متصل کرده است نیرو را از گیربکس به پولی درایو pullydrive منتقل مینماید.
pully drive: این پولی نیرو را به نقاله منتقل میکند و باعث چرخیدن و راه اندازی آن میگردد.
Roller: رولیک یا غلطکها در تمام طول نوار نقاله قرار میگیرند و کانوایر روی این غلطکها میلغزد و از وجود اصطکاک جلوگیری میشود که در دو نوع فلزی و لاستیکی وجود دارد. غلطک لاستیکی بیشتر در قسمتی که chute روی نوار قرار میگیرد، جهت گرفتن ضربه به کار می رود.
autoturning: (هدایت کننده اتوماتیک) این سیستم زیر نوار برگشتی نوار نقاله قرار دارد و از منحرف شدن نوار به سمت چپ یا راست جلوگیری میکند.Belt claener: يك تیغه لاستیکی د رانتهای نوار که مواد به داخل chute ریخته میشود روی نوار قرار میدهند تا مواد چسبیده به نوار را پاک کند و به داخل شوت بریزد و بدین ترتیب از ریزش مواد در محیط جلوگیری شود.Chute: یک محفظه قیف مانند است که مواد روی نوار نقاله را به نوار دیگر یا قسمت دیگر هدایت میکند و از پراکنده شدن مواد گردوغبار جلوگیری مینماید.
Counter weight: (وزنه تعادل) یک وزنه محاسبه شده در آخر یا وسط نوار به پولی متصل است که نوار را تحت کشش قرار میدهد تا نیرو از پولی راه اندازی کاملاً به نوار منتقل شود. این سیستم بیشتر در نقالههای با قدرت و طویل بکار می رود.
مواد و روشها: این مقاله به صورت مروری تهیه شده است. برای نگارش این مقاله از چندین سایت اینترنتی معتبر از قبیل http://www.safetyinfo.com cisco-eagle.com و مرور کتابها و استفاده از تجارب شخصی نگارنده در مجتمع فولاد مبارکه اصفهان طی سال 84 در بخشهای مختلف این شرکت استفاده شده است.
بحث و نتیجه گیری: تجهیزات ایمنی equipment safety روی نقالهها یکسری وسایل ایمنی جهت جلو گیری از بروز حادثه نصب میشود که عبارتاند از:cover conveyorورقههای فلزی فرم داده شده رأی است که روی سطوح باز طول نقاله نصب میکنند تا مواد روی نقاله توسط باد پراکنده نشود و از ایجاد گرد و غبار و آلودگی محیط و کم شدن دید کارکنان جلوگیری شود.
coupling cover یک پوشش روی قسمتهای گردنده کوپلینگها قرار میدهند تا از قاپیدن لباس یا اعضاء اپراتور اطراف آن جلوگیری کند و یا در کوپلینگ روغنی چنانچه سوپاپ اطمینان آن عمل کرد روغن داخل آن به اطراف و افراد نپاشد. و از بروز حادثه جلوگیری کند.
Back stop این تجهیز در گیربکس قرار دارد و از برگشتن کانوایر در جهت عکس حرکت آن جلوگیری میکند.
آژیر horn قبل از استارت و روشن شدن نقالهها یک آژیر دو یا سه دقیقه به صورت اتوماتیک به صدا در میآید تا کارکنان متوجه روشن شدن نقاله شوند و از بروز حادثه جلوگیری شود.
walk way نقالههایی که در ارتفاع قرار دارند باید در کنار آنها راهروهائی جهت عبور و مرور بازرسان تعبیه شود که کف آن از صفحات مشبک یا کامل ساخته میشود.
hand rail در قسمت هایی که نقالهها در ارتفاعات قرار دارند و اپراتور مجبور است جهت بازرسی در کنار نقاله روی walk way راه برود نردههای حفاظتی نصب مینمایند تا از سقوط افراد به پایین جلوگیری شود حداقل ارتفاع آن از کف walk way 75 سانتیمتر میباشد.
guard on side of walk way: جهت جلوگیری از برخورد لباس یا دست و اعضاء افراد بازرس با نقاله در حال حرکت کنارههای نقاله را صفحات مشبک به صورت عمودی قرار میدهند که این صفحات باید قابلیت برداشتن از جای خود را جهت انجام عملیات تعمیراتی داشته باشد اما نباید برداشتن آنها به سهولت انجام شود.
cable reel این تجهیز مخصوص نقالههای متحرک است که هنگام جابجایی کابل آن را به دور یک قرقره به نام cable reel میپیچانند و سپس حرکت میکنند.
کلیدهای حفاظتی protection switch: جهت جلو گیری از بروز حوادث در حین کار با نقالهها یکسری کلیدهای حفاظتی روی آنها قرار دادهاند که این کلیدهای حفاظتی به سیگنالهایی در اتاق کنترل ارتباط دارد که یا توسط آژیر و یا لامپهایی این هشدارها را به اپراتور اتاق کنترل میدهد که به شرح ذیل میباشد.
طناب اضطراری emergency rope: در طول نقاله چندین کلید اضطراری قرار گرفتهاند که یک طناب به اهرم تحریک کننده آن متصل است کارکنان به محض احساس خطر یا مشاهده عیوب در نقاله با کشیدن طناب، سوییچ اضطراری را تحریک میکنند و موجب توقف نقاله میشوند.
رله کنترل سرعت نقاله belt speed relay: این کلید یک سنسور مغناطیسی است که کنار یکی از پولیها غیر از پولی راه اندازی قرار میگیرد و در اثر عبور لقمههایی که در بغل پولی نصب شده و از روبروی سنسور موجب تحریک آن میشوند و سنسور یک پالس الکتریکی ارسال میکند هر گاه سرعت نقاله کم یا متوقف شود این رله عمل کرده و موجب توقف نقاله
misalignement switch: این کلید حفاظتی مخصوص نوار نقالهها belt conveyors میباشد. یک کلید کنار سمت چپ و یک کلید کنار سمت راست نوار نقاله قرار دارد که در صورت انحراف نوار از روی ساپورت خود به چپ یا راست با اهرم این کلید تماس پیدا میکند و با کشیده شدن اهرم به عقب کلید تحریک میشود و نوار نقاله متوقف میگردد.
push button emergency stop: جهت توقف خط نقاله در مواقع اضطراری کلیدهایی به نام پوش باتون غیرجنسی در کنار موتور مولد حرکت هر کدام از آنها قرار دادهاند که اپراتور با زدن روی آن میتواند نقاله را در جا متوقف نماید.
overflow switch: یک سنسور داخل شوت نقاله قرار دادهاند هر گاه داخل شوت مواد گیر کند و انباشته شود با تماس مواد با این سنسور کلید حفاظتی عمل میکند یا یک دریچه کوچک داخل شوت تعبیه میکنند که به طرف بیرون از شوت باز میشود با پر شدن شوت مواد به دریچه فشار میآورد و یک سوییچ که پشت آن، قرار دارد را تحریک میکند و موجب توقف نقاله میگردد.
belt breaking: این سیستم مخصوص belt conveyors است. یک کلید در طول حرکت ساپورت وزنه تعادل قرار دادهاند که هر گاه نوار نقاله پاره شد و وزنه تعادل به زمین افتاد در مسیر خود این کلید را تحریک میکند و نوار نقاله را متوقف میسازد.
flow switch: در گيربكس نقاله روغن دائما باید به چرخ دنده های در حال کار ریخته شود تا کاملا روغنکاری شود هر گاه این روغنکاری انجام نگردد یا فشار روغن کم شود این سوئیچ عمل خواهد کرد و نقاله متوقف می شود.
temprature switch: هر گاه درجه حرارت بدنه یا روغن گیربکس از حد نرمال بالاتر رود این سوئیچ عمل میکند و نقاله میایستد.
thermodetector switch: این سیستم در نقاله های که مولد حرکت آنها الکتروموتور میباشد به کار میرود هر گاه درجه حرارت سیم پیچ الکتروموتور در اثر بار الکتریکی زیاد بیش از حد نرمال شود این کلید عمل میکند و نقاله از حرکت باز میماند. لازم به ذکر است که کلیدهای حفاظتی یاد شده الزاماً در تمام نقالهها به کار نمیرود بلکه بر حسب نیاز از آنها استفاده میشود.
ایمنی در نوار نقالهها: همانطور که نقالهها کمک زیادی به انسان میکنند به همان اندازه خطرناک و حادثه آفرین هستند. بنابراین باید به یکسری نکات ایمنی در نقالهها توجه گردد که در چند حالت بررسی میشود.
نکات ایمنی قبل از راه اندازی نقالهها:
- کلیه کارکنان ملزم به استفاده از وسایل حفاظت فردی میباشند
- کلیه سوئیچهای حفاظتی و تجهیزات ایمنی باید قبلاً بازرسی شده باشند و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل گردد.
- قبل از استارت نقالهها اطراف آن باید کاملاً چک شود.
- همراه داشتن چراغ قوه برای افراد بازرس خط لازم میباشد.
- چنانچه عیوب ظاهری در قطعات نقاله و یا نشت روغن از جعبه دنده و قسمتهای دیگر مشاهده شد به مسئول مربوطه گزارش گردد.
نکات ایمنی در حین کار با نقالهها:
- از دست زدن به قطعات در حین کار جدا خود داری کنید.
- هنگام بازرسی نقاله از کنار آن فاصله بگیرید و زیاد به آن نزدیک نشوید.
- از قرار گرفتن زیر وزنه تعادل و مشغول کار شدن یا ایستادن روی آن حتی در هنگام توقف نقاله خود داری کنید زیرا ممکن است نوار پوسیده باشد و چون از طرف وزنه تحت کشش است ناگهان پاره شود و وزنه سقوط کند.
- هر گونه سر و صدای غیر عادی از موتور و دیگر تجهیزات به مسئول مربوطه گزارش گردد.
نکات ایمنی در هنگام تعمیرات نقاله:
- قبل از اقدام به هر گونه عملیات تعمیراتی باید کارت ایمنی نوشته شود و با مشخصات کامل روی کلید اصلی برق دستگاه نصب شود و برق آن قطع گردد.
- درخواست قطع و وصل برق فقط با امضای مجاز امکان پذیر است.
- برای کارهای تعمیراتی حتماً پرسنل حداقل به صورت دو نفره در محل کار حاضر باشند
- در مواقع بریدن نوار نقالههای سیم فولادی برای انجام تعمیر یا تعویض به نکات ذیل توجه نمائید.
*دو طرف نوار را توسط کلمپ clamp مخصوص به ستون نقاله مهار کنید
*از ایستادن روی نوار زير (برگشت) جهت برشکاری خود داری کنید
* از کلمپهای کششی سیم به کسل دار استفاده کنید.
- بعد از اتمام عملیات تعمیراتی کلیه حفاظها باید بهطور دقیق سر جای خود بسته شوند.
- رعایت نظم و انضباط در کار و نظافت محیط الزامیست.
- محدوده عملیات باید توسط نصب نوارهای هشدار دهنده و تابلوها در اطراف تجهیزات مشخص شوند.
- از ابزار سالم و مناسب با نوع کار استفاده کنید و آنها را بهطور صحیح در ارتفاعات و غیره حمل نمایید.
- برای انجام فعالیت بر زیر و روی کانترویتهای نوار نقاله نصب کارت قطع و وصل کافی نبوده و لازم است کانترویت مهار گردد.
- در صورتی که نیاز به استفاده از سیم به کسل جهت مهار وزنه تعادل و غیره باشد سیم به کسل باید طبق جداول باربری سیم به کسل و جراثقالها انتخاب شود.
- جلوگیری از خطرات آتش سوزی عدم استعمال دخانیات و حفاظت از حلالها و چسبهای مورد مصرف.
- جمپر کردن (خارج نمودن سیستمهای حفاظتی از مدار راه اندازی دستگاه) ممنوع میباشد.
- در صورت مشاهده سیمها یا کابلهای لخت و قطع شده به هیچ عنوان به آنها نزدیک نشوید مگر اینکه از قطع برق و ارت شدن آنها مطمئن باشید.
- اگر یکی از رلههای حفاظتی برق عمل کرد به جستجوی علت بگردید و از وصل مجدد آن خودداری کنید.
- هر کس مسئول انجام وظیفه خود میباشد از انجام کاری که به شما مربوط نیست خودداری کنید.
6- بعد از اتمام عملیات تعمیرات و وصل شدن برق تجهیز، با هماهنگی آن را استارت و تست کنید.
7- وقتی که سوپاپ کوپلینگ کانوایر عمل میکند، باید اجازه دهید تا کوپلینگ خنک شود و بعد اقدام به ریختن روغن داخل آن نمایید. در غیر این صورت به دلیل داغ بودن کوپلینگ، روغن بخار شده و با فشار از مجرای ورودی روغن به بیرون میپاشد، و موجب سوختگی افراد میشود.
برای تعویض رولیکها و آیدلرها، بعد از ایمن سازی خط، باید اول کانوایر را توسط جک از روی آنها بلند کرد و سپس توسط اهرم آن را خارج نمود.
مناطق ممنوعه یا خطرناک: اين مناطق مکانهایی هستند که به هیچ عنوان افراد نباید در آن محدوده قرار بگیرند مگر با اجازه مسئول ایمنی و نهایت احتیاط و نصب کارت ایمنی روی آن تجهیز.
این مناطق باید حصار کشی و حفاظ گذاری شده باشند و چنانچه حفاظ نداشته باشد مراتب به مسئول مربوطه اعلام گردد. این مناطق عبارتند از: روي نقالهها و زیر آن – اطراف کانترویت حتی در هنگامی که کارت ایمنی روی آن کانوایر نصب باشد – در مسیر حرکت اشیایی که نقالهها آنها را حمل میکنند. – اطراف قطعات گردنده مثل شفتها و متعلقات انتقال نیرو. در صنایع از نقالهها استفادههای فراوانی می شود که بر حسب مورد نیاز در اشکال مختلف ساخته میشوند. و گاهی در یک دستگاه از دو یا چند نوع نقاله استفاده شده است 0 آنچه حائز اهمیت است نحوه استفاده صحیح از آنها و حذف حوادث ناشی از این دستگاهها میباشد. از آنجا که بیشتر قسمتهای تمام نقالهها در حال چرخش و گردش میباشد حتی الامکان باید مانع گذاری شود و همچنین روی آنها کلیدهای حفاظتی نصب نمود که امروزه به نامهای مختلف و اشکال گوناگون در بازار یافت میشود. باید دقت کرد که خود این کلیدها نیاز به نگهداری و بازرسی مداوم دارد چه بسا اتفاق افتاده است که اپراتور به امید اینکه کلید حفاظتی بموقع عمل میکند دچار حادثه شده است.
چکیده: عصر صنعت و تکنولوژی در جهان و رقابت شرکتها برای تولید سریع با راندمان بالا و استفاده از زمان بهتر و حمل سریع مواد با تعداد کارگران کمتر برای کاهش هزینهها و سوددهی بیشتر مهندسان دست به ساخت وسایلی زدند، که با ساخت این وسایل و نصب آن در کارخانهها به اهداف خود دست یافتند. یکی از این وسایل نوار نقاله ها هستند، که در اغلب کارخانهها میتوان آنها را در حالی که خط وسیعی را به خود اختصاص دادهاند، مشاهده نمود، که ابزار بسیار مهمی برای تولید بشمار میآید. در این میان برای استفاده بهینه از نقالهها و هرچه ایمنتر کردنشان در مقابل کارگران لازم است سیستمهایی طراحی گردند، که از خطرات و بروز حوادث بکاهد. پژوهش حاضر مقالهای است که با استفاده از منابع معتبر داخلی و خارجی در مورد انواع نقالهها، ساختمان نقالهها، تجهیزات ایمنی، کلیدهای حفاظتی، قوانین ایمنی نقالهها، مناطق ممنوعه و خطرات بحث و بررسی کرده است.
واژههای کلیدی: نقالهها، خطر، کلیدهای حفاظتی، قوانین ایمنی، مناطق ممنوعه، نظارت، کارشناس ایمنی.
مقدمه: عصر صنعت و تکنولوژی در جهان و رقابت شرکتها برای تولید سریع با راندمان بالا و استفاده از زمان بهتر و حمل سریع مواد با تعداد کارگران کمتر برای سوددهی بیشتر، مهندسان دست به ساخت وسائلی زدند که با ساخت این وسایل و نصب آن در کارخانهها به اهداف خود دست یافتند. یکی از این وسایل نقالهها هستند که در اغلب کارخانهها میتوان آن را مشاهده کرد که خط وسیعی را به خود اختصاص دادهاند و ابزار بسیار مهمی برای تولید بشمار میآیند. در این میان برای استفاده بهینه از این نقالهها و هرچه ایمنتر کردنشان در مقابل کارگران لازم است دست به ساخت سیستمهایی بزنند که از بروز حوادث و خطرات بکاهد و اپراتور با خیال راحت بتواند بکار خود ادامه دهد. پس لازم است با طرز کار و سیستمهای حفاظتی آن آشنا شویم در این تحقیق ما به انواع نقالهها کاربرد آن و سیستمهای حفاظتی آنها میپردازیم انواع نقالهها شامل:
Slat conveyor: این نقاله از تخته های باریکی تشکیل شده است که نزدیک هم هستند ولی روی هم سوار نمیشوند و یک یا دو زنجیر که روی یک چرخ دنده متحرک هستند این کانوایر را به حرکت در میآورد.
Apron conveyor: این کانوایر از صفحاتی تشکیل شده است که این صفحات پشت سر هم روی یکدیگر میخوابند و فاصلهای بین این صفحات وجود ندارد. این کانوایرها در اندازههای بسیار بزرگ وجود دارد و ممکن است برای جابجا کردن بطریها یا چدن در فولاد سازی و غیره به کار رود. قسمتهایی از این کانوایر مثل بین صفحات و چرخ دنده و زنجیر که ممکن است اشیاء یا اعضای بدن را بگیرد باید مانع گذاری و حفاظ گذاری شود این کانوایر به صورت افقی یا شیب کم مورد استفاده قرار میگیرد.
Flight conveyor: این کانوایر شبیه slat conveyor است به جز اینکه از صفحات پلکان مانند با زاویه راست به زنجیر متصل است و هنگام حرکت در قسمت زیر نوار برگشتی به موادی مثل سنگ آهن، زغال سنگ و غیره گیر کرده مانند ناخن آنها را به عقب میخراشد و جابجا مینماید. این کانوایر نیز به صورت افقی یا سطح شیب دار به کار میرود. و مانند کانوایر slat خطر نیشگون گرفتن و قاپیدن اشیاء را دارد که باید حفاظ گذاری شود.
CHAIN CONVEYOR: این کانوایر فرمهای زیادی میگیرد اما اجسام را به صورت هل دادن یا کشیدن و به یدک بردن با خود جابجا میکند که بدین منظور دستگاهی مانند PUSHER یا ماشینها و مانند آن این زنجیر را به حرکت در می آورد. اما بعضی از آنها مستقیماً خودشان حرکت میکنند که در انواع SLIDING CHAIN CONVEYOR ROLLING DRAY وجود دارد. این نقالهها تشکیل شده از یک زنجیر بدون انتها که سر و ته آن به هم وصل شده که به وسیله یک موتور محرک نگه داشته شده و آن را حرکت میدهد این کانوایرها در کارخانجات اتومبیل سازی جهت انتقال بدنه اتومبیل برای شستشو و رنگ زدن و همچنین در کارخانه کاغذسازی که به صورت عمودی ورقها را میگیرد و بالا میبرد و غیره استفاده شده است. این کانوایر به صورت انتقال اشیاء در یک سطح یا سطح شیب دار کاربرد دارد. در قسمت برگشت این زنجیر باید کاملاً حفاظ گذاری شود و همچنین در هر دو طرف مسیر حرکت این زنجیرها باید HAND RAIL نصب نمود تا اشخاص نتوانند در این مسیر قدم بزنند یا عبور کنند.
SHACKLE CONVEYOR: این کانوایر مانند کانوایر زنجیری میباشد که یک دستبند که بهطور مرتب اجسام را میگیرد به آن متصل است این سیستم در صنایع فراوردههای گوشتی مثل کشتارگاه مرغ از اول خط تولید که مرغ زنده است آنها را میگیرد و تا آخر خط که به قسمت بسته بندی میرود آنها را حمل میکند. سرعت این نقاله بنا بر تعداد کارهایی که در خط تولید باید انجام گیرد تنظیم میگردد و با زیاد کردن سرعت نقاله باید کار خط تولید نیز سریعتر شود. خطری که این نقالهها دارند احتمال اینکه دست و انگشتان کارگران درگیر دستبند شود و صدمه بزند میباشد. برای ایمن کردن دستگاه نقاله از سویچ طناب دار در تمام طول نقاله میتوان استفاده کرد.
SCREW CONVEYORS: این نقاله معمولاً برای انتقال مواد در محدوده کوتاه استفاده میشود که از یک چرخ دندانه دار پیچ مانند و یک محفظه و سیستم راه اندازی مارپیچ تشکیل شده است. مواد به قسمت اول مارپیچ ریخته میشود و با چرخیدن شافت مارپیچ مواد با قدرت به جلو هدایت میشود. و بدین ترتیب جابجایی مواد انجام میگیرد این نوع نقالهها نسبت به دیگر نقاله ها به نیروی زیادی احتیاج دارند از این نقاله به عنوان مخلوط کردن هم زمان مواد با هم در حال ارسال میتوان استفاده کرد. خطراتی که این نقاله میتواند به همراه داشته باشد ربودن دستها و یا پاها در حین شارژ مواد به داخل این کانوایرها میباشد.
GRAVITY CONVEYOR: این نوع نقاله موتور محرک و مولد راه اندازی ندارد بلکه در اثر نیروی ثقل اجسام، اجسام به حرکت در میآیند. بدین صورت که نقاله دارای شیب یا بهصورت مارپیچ قرار دارد هنگامی که اجسام روی نوار قرار میگیرد در اثر وزن خود به طرف پایین حرکت میکند. در خصوص نکات ایمنی افراد نباید روی این نقالهها بروند زیرا ممکن است با قرار گرفتن روی آن به طرف پایین سقوط کنند و موجب آسیب دیدگی شخص شود و همچنین مواقعی که با نقاله کاری انجام نمیگیرد ترمز آن را بکشند.
Belt conveyor: این نقالهها از یک نوار قابل انعطاف تشکیل شده است که جنس آن از لاستیک با الیاف کتانی یا سیم فولادی ساخته شده است.
متداولترین نوع نوار نقاله در صنایع و معادن نوارهای مسطح یا معمولی هستند که در ابعاد مختلف از آنها در امور انتقال مواد استفاده میشود. این نوارها به دلیل شکل ظاهری بسیار ساده وضعیت مطلوبتری جهت تعمیر، تعویض و مراقبت نسبت به سایر نوار نقالهها را دارا بوده و هزینههای کمتری را به خود اختصاص میدهند. نوارهای لاستیکی بکار گرفته شده در این نوع نقالهها از شکل سادهای برخوردار هستند. به همین خاطر پرمصرفترین نوارهای نقاله بشمار میآید اما گاهی شرایط محیط خطوط تولید طوری طراحی شده که از نوارهای دیگر از قبیل نوارهای باکت دار، حفاظ کرکرهای و پله ای و اخیراً نوارهای لوله ای با توجه به نیاز خطوط تولید مورد استفاده قرار میگیرند که معروفترین آنها عبارتند از:
نوار نقالههای آجدار cleated: جهت حمل بارهای سبک، مواد داخل جعبه و بهطور کلی وسایلی که تحت شیب بالاتر از 35 درجه قرار میگیرند. از این نوع نوارها برای حمل ماسه و شن و دانههای درشتتر از 50mm و یا آجر و بلوکهای سیمانی نیز استفاده میشود.
نوار نقاله با دیواره کرکره ای side wall belts: این نوع نوار نقاله به منظور کاربردهای خاص طراحی شده که بتوان شرایط ویژه حمل مواد را با زاویه أی برابر 85 درجه نسبت به خط افق در آن در نظر گرفت. از اینرو کنارههای نوار را با لاستیکهای قابل انحناء مخصوص بنام دیواره یا side پوشانیده و در وسط دو دیواره از پاکتهای قابل انعطاف در فواصل مشخص استفاده شده تــا از ریزش مواد در شیب تند نقاله به پایین جلوگیری به عمل آید دیواره ها و باکت buckets در اندازههای مختلف بنا به سفارش مشتری در کارخانههای سازنده نوار نقاله به صورت آماده تهیه و در دسترس مصرف کننده قرار میگیرند.
نوار نقالههای بالابر باکتی bucket elevator: برای انتقال آن دسته از موادی که در سیلوها انبار میشوند و یا حرکت مواد بهطور عمودی انجام میشود نوار نقالههایی که دارای سطلهای فلزی یا لاستیکی میباشند مورد استفاده قرار میگیرد که درون محفظه ای بسته قرار میگیرند و با زاویه 90 درجه مواد را درون خود جای داده و با حرکت چرخشی نوار آن را در محل مورد نظر تخلیه میکند. موارد استفاده این نوع نوارها دستگاههای پیشرفته سند بلاست سیلوهای غلات، کارخانههای سیمان، منابع شیمیایی و حمل زغال سنگ، حبوبات، سنگ ریزه، گندم، ذرت میباشد. نوار نقالههای بسته بندی سبک: نوع نوار لاستیکی استفاده شده در این نوارها غالباً از جنس پلی یورتان و پی وی سی است که در اثر حرکت روی سطوح فلزی (به جای هرز گرد) هیچگونه اصطکاک و سائیدگی از خود نشان نمیدهد و با توجه به نوع موادی که حمل میکنند ساخته میشود. موارد مصرف این نوع نوارها در شرکتهای داروسازی صنایع غذایی، کارخانههای لبنیات سازی و فراورده های لبنی، کشتارگاههای مدرن، چاپخانههای بزرگ روزنامه و کتب درسی، محلهای ورود و خروج مسافران در پایانههای حمل و نقل و فرودگاهها میباشد. به سبب وجود تحمل زیاد در برابر سایش و خوردگی الیاف زیرین نوار که ترکیبی از الیاف به هم چسبیده و پوشش لاستیکی فوقانی بسیار عالی آن مورد استفاده قرار میگیرد.
نوار نقاله حمل مسافر peOPLE TRANSPORTATION BELT: این نوع نوارها با توجه به اهمیت زمان برای مردم دنیا خصوصاً کشورهای بسیار پیشرفته برای سرعت بخشیدن به حرکت مردم در فرودگاهها، بازدید از نمایشگاهها و موزههای بزرگ و همچنین باغهای گل طراحی و استفاده از آن مدتهاست ادامه دارد.
نوار نقالههای لولهای PIPE CONVEYOR BELT: جدیدترین پدیده در صنعت نوار نقاله شبکه حمل مواد با استفاده از نوار نقالههای لوله رأی است که گامی بزرگ در راستای حفظ محیط زیست بشمار میآید. این نوع نوار نقاله تلاشی است به سوی رعایت استاندارد ISO14000 كه علاوه بر رعایت سلامت بشر موجبات کاهش هزینههای بسیاری نیز گردیده است و از آن جمله میتوان به مسیر حرکت این نوع نوار به صورت مارپیچ در تمامی ابعاد کارخانه و معادن و حذف گردانندههای متعدد در آن اشاره نمود. صرفنظر از خصوصیات یاد شده اشغال حجم کمتر جهت نصب، کاهش غلطکهای روکش لاستیکی، استهلاک کمتر نوار لاستیکی و گردندهها کاهش هزینههای تعمیراتی را نیز شامل میشود. نوارهای لاستیکی استفاده شده در این نوع نوار نقاله از همان نوارهای ساده است که پیرامون هرزگردهایی که بهصورت شش ضلعی دایره کاملی را برای لوله شدن نوار فراهم آورده که در آن محیط دایره أی به آسانی و با اصطکاک کم میتواند به آسانی روی غلطکها بلغزد و مواد مورد نیاز را از یک نقطه به نقطه أی بسیار طولانی بدون ایجاد غبار تخلیه نماید. مناسبترین نوار جهت حمل مواد در مکانهای بادخیز و دارای شرایط آب و هوایی بارانی به حساب میآید. اما در مواردی که مواد اولیه در پارکهای مواد اولیه توسط دستگاههای برداشت منتقل میشود کارایی ندارد و کاربرد آن در محل مواد پر از غبار و پودر شکل، بسیار مناسب است. نوارهای بکار رفته از نوع معمولی میباشند که پس از عبور از وسط غلتکها به شکل استوانه یا لوله به خود گرفته در نقاط بارگیری و تخلیه بهصورت سایر نوارهای معمولی تغییر شکل پیدا خواهند نمود و پس از عبور از پولی سر و ته دوباره لوله میشوند. نوار نقاله از وسایل و قطعات ذیل تشکیل شده است.
Electromotore: الکتروموتور که وظیفه مولد نیروی محرکه و راه اندازی نوار نقاله را به عهده دارد.
Fast coupling: (کوپلینگ هیدرولیک) این کوپلینگ نیروی محرکه را از الکتروموتور به گیربکس منتقل مینماید. این سیستم از دو پره روبروی هم داخل یک محفظه پر از روغن تشکیل شده است. یکی از پرهها توسط یک شافت به موتور و دیگری به گیربکس متصل میشود. هرگاه پره موتور حرکت کند روغن داخل محفظه در اثر نیروی گریز از مرکزی که به وجود میآید پره دوم را میچرخاند. بدین ترتیب نیرو به گیربکس منتقل میشود. حال اگر نیروی موتور کمتر از نیروی لازم برای به حرکت در آوردن نوار نقاله باشد پره دوم ثابت یا دور کندتر از دور پره متصل به موتور میشود و چون سرعت روغن داخل محفظه با سرعت دو پره یکسان نیست نیروی اصطکاک به وجود میآید و روغن داخل محفظه داغ میشود که یک سوپاپ اطمینان روی این محفظه قرار داده اند که هر گاه درجه حرارت روغن به یک درجه حرارت مشخص رسید این سوپاپ عمل میکند و روغن داخل محفظه به خارج ریخته میشود و بدین ترتیب انتقال نیرو از موتور به گیربکس قطع میشود. این عمل از وارد شدن بارالکتریکی اضافی به موتور که منجر به سوختن موتور میشود جلوگیری میکند.
Reducer: (جعبه دنده قدرت) گيربكس وظیفه تقلیل سرعت الکتروموتور و افزایش قدرت آن و انتقال نیرو به نقاله را به عهده دارد.
Low coupling: این کوپلینگ که توسط پیچ و مهره دوپلانچ را به هم متصل کرده است نیرو را از گیربکس به پولی درایو pullydrive منتقل مینماید.
pully drive: این پولی نیرو را به نقاله منتقل میکند و باعث چرخیدن و راه اندازی آن میگردد.
Roller: رولیک یا غلطکها در تمام طول نوار نقاله قرار میگیرند و کانوایر روی این غلطکها میلغزد و از وجود اصطکاک جلوگیری میشود که در دو نوع فلزی و لاستیکی وجود دارد. غلطک لاستیکی بیشتر در قسمتی که chute روی نوار قرار میگیرد، جهت گرفتن ضربه به کار می رود.
autoturning: (هدایت کننده اتوماتیک) این سیستم زیر نوار برگشتی نوار نقاله قرار دارد و از منحرف شدن نوار به سمت چپ یا راست جلوگیری میکند.Belt claener: يك تیغه لاستیکی د رانتهای نوار که مواد به داخل chute ریخته میشود روی نوار قرار میدهند تا مواد چسبیده به نوار را پاک کند و به داخل شوت بریزد و بدین ترتیب از ریزش مواد در محیط جلوگیری شود.Chute: یک محفظه قیف مانند است که مواد روی نوار نقاله را به نوار دیگر یا قسمت دیگر هدایت میکند و از پراکنده شدن مواد گردوغبار جلوگیری مینماید.
Counter weight: (وزنه تعادل) یک وزنه محاسبه شده در آخر یا وسط نوار به پولی متصل است که نوار را تحت کشش قرار میدهد تا نیرو از پولی راه اندازی کاملاً به نوار منتقل شود. این سیستم بیشتر در نقالههای با قدرت و طویل بکار می رود.
مواد و روشها: این مقاله به صورت مروری تهیه شده است. برای نگارش این مقاله از چندین سایت اینترنتی معتبر از قبیل http://www.safetyinfo.com cisco-eagle.com و مرور کتابها و استفاده از تجارب شخصی نگارنده در مجتمع فولاد مبارکه اصفهان طی سال 84 در بخشهای مختلف این شرکت استفاده شده است.
بحث و نتیجه گیری: تجهیزات ایمنی equipment safety روی نقالهها یکسری وسایل ایمنی جهت جلو گیری از بروز حادثه نصب میشود که عبارتاند از:cover conveyorورقههای فلزی فرم داده شده رأی است که روی سطوح باز طول نقاله نصب میکنند تا مواد روی نقاله توسط باد پراکنده نشود و از ایجاد گرد و غبار و آلودگی محیط و کم شدن دید کارکنان جلوگیری شود.
coupling cover یک پوشش روی قسمتهای گردنده کوپلینگها قرار میدهند تا از قاپیدن لباس یا اعضاء اپراتور اطراف آن جلوگیری کند و یا در کوپلینگ روغنی چنانچه سوپاپ اطمینان آن عمل کرد روغن داخل آن به اطراف و افراد نپاشد. و از بروز حادثه جلوگیری کند.
Back stop این تجهیز در گیربکس قرار دارد و از برگشتن کانوایر در جهت عکس حرکت آن جلوگیری میکند.
آژیر horn قبل از استارت و روشن شدن نقالهها یک آژیر دو یا سه دقیقه به صورت اتوماتیک به صدا در میآید تا کارکنان متوجه روشن شدن نقاله شوند و از بروز حادثه جلوگیری شود.
walk way نقالههایی که در ارتفاع قرار دارند باید در کنار آنها راهروهائی جهت عبور و مرور بازرسان تعبیه شود که کف آن از صفحات مشبک یا کامل ساخته میشود.
hand rail در قسمت هایی که نقالهها در ارتفاعات قرار دارند و اپراتور مجبور است جهت بازرسی در کنار نقاله روی walk way راه برود نردههای حفاظتی نصب مینمایند تا از سقوط افراد به پایین جلوگیری شود حداقل ارتفاع آن از کف walk way 75 سانتیمتر میباشد.
guard on side of walk way: جهت جلوگیری از برخورد لباس یا دست و اعضاء افراد بازرس با نقاله در حال حرکت کنارههای نقاله را صفحات مشبک به صورت عمودی قرار میدهند که این صفحات باید قابلیت برداشتن از جای خود را جهت انجام عملیات تعمیراتی داشته باشد اما نباید برداشتن آنها به سهولت انجام شود.
cable reel این تجهیز مخصوص نقالههای متحرک است که هنگام جابجایی کابل آن را به دور یک قرقره به نام cable reel میپیچانند و سپس حرکت میکنند.
کلیدهای حفاظتی protection switch: جهت جلو گیری از بروز حوادث در حین کار با نقالهها یکسری کلیدهای حفاظتی روی آنها قرار دادهاند که این کلیدهای حفاظتی به سیگنالهایی در اتاق کنترل ارتباط دارد که یا توسط آژیر و یا لامپهایی این هشدارها را به اپراتور اتاق کنترل میدهد که به شرح ذیل میباشد.
طناب اضطراری emergency rope: در طول نقاله چندین کلید اضطراری قرار گرفتهاند که یک طناب به اهرم تحریک کننده آن متصل است کارکنان به محض احساس خطر یا مشاهده عیوب در نقاله با کشیدن طناب، سوییچ اضطراری را تحریک میکنند و موجب توقف نقاله میشوند.
رله کنترل سرعت نقاله belt speed relay: این کلید یک سنسور مغناطیسی است که کنار یکی از پولیها غیر از پولی راه اندازی قرار میگیرد و در اثر عبور لقمههایی که در بغل پولی نصب شده و از روبروی سنسور موجب تحریک آن میشوند و سنسور یک پالس الکتریکی ارسال میکند هر گاه سرعت نقاله کم یا متوقف شود این رله عمل کرده و موجب توقف نقاله
misalignement switch: این کلید حفاظتی مخصوص نوار نقالهها belt conveyors میباشد. یک کلید کنار سمت چپ و یک کلید کنار سمت راست نوار نقاله قرار دارد که در صورت انحراف نوار از روی ساپورت خود به چپ یا راست با اهرم این کلید تماس پیدا میکند و با کشیده شدن اهرم به عقب کلید تحریک میشود و نوار نقاله متوقف میگردد.
push button emergency stop: جهت توقف خط نقاله در مواقع اضطراری کلیدهایی به نام پوش باتون غیرجنسی در کنار موتور مولد حرکت هر کدام از آنها قرار دادهاند که اپراتور با زدن روی آن میتواند نقاله را در جا متوقف نماید.
overflow switch: یک سنسور داخل شوت نقاله قرار دادهاند هر گاه داخل شوت مواد گیر کند و انباشته شود با تماس مواد با این سنسور کلید حفاظتی عمل میکند یا یک دریچه کوچک داخل شوت تعبیه میکنند که به طرف بیرون از شوت باز میشود با پر شدن شوت مواد به دریچه فشار میآورد و یک سوییچ که پشت آن، قرار دارد را تحریک میکند و موجب توقف نقاله میگردد.
belt breaking: این سیستم مخصوص belt conveyors است. یک کلید در طول حرکت ساپورت وزنه تعادل قرار دادهاند که هر گاه نوار نقاله پاره شد و وزنه تعادل به زمین افتاد در مسیر خود این کلید را تحریک میکند و نوار نقاله را متوقف میسازد.
flow switch: در گيربكس نقاله روغن دائما باید به چرخ دنده های در حال کار ریخته شود تا کاملا روغنکاری شود هر گاه این روغنکاری انجام نگردد یا فشار روغن کم شود این سوئیچ عمل خواهد کرد و نقاله متوقف می شود.
temprature switch: هر گاه درجه حرارت بدنه یا روغن گیربکس از حد نرمال بالاتر رود این سوئیچ عمل میکند و نقاله میایستد.
thermodetector switch: این سیستم در نقاله های که مولد حرکت آنها الکتروموتور میباشد به کار میرود هر گاه درجه حرارت سیم پیچ الکتروموتور در اثر بار الکتریکی زیاد بیش از حد نرمال شود این کلید عمل میکند و نقاله از حرکت باز میماند. لازم به ذکر است که کلیدهای حفاظتی یاد شده الزاماً در تمام نقالهها به کار نمیرود بلکه بر حسب نیاز از آنها استفاده میشود.
ایمنی در نوار نقالهها: همانطور که نقالهها کمک زیادی به انسان میکنند به همان اندازه خطرناک و حادثه آفرین هستند. بنابراین باید به یکسری نکات ایمنی در نقالهها توجه گردد که در چند حالت بررسی میشود.
نکات ایمنی قبل از راه اندازی نقالهها:
- کلیه کارکنان ملزم به استفاده از وسایل حفاظت فردی میباشند
- کلیه سوئیچهای حفاظتی و تجهیزات ایمنی باید قبلاً بازرسی شده باشند و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل گردد.
- قبل از استارت نقالهها اطراف آن باید کاملاً چک شود.
- همراه داشتن چراغ قوه برای افراد بازرس خط لازم میباشد.
- چنانچه عیوب ظاهری در قطعات نقاله و یا نشت روغن از جعبه دنده و قسمتهای دیگر مشاهده شد به مسئول مربوطه گزارش گردد.
نکات ایمنی در حین کار با نقالهها:
- از دست زدن به قطعات در حین کار جدا خود داری کنید.
- هنگام بازرسی نقاله از کنار آن فاصله بگیرید و زیاد به آن نزدیک نشوید.
- از قرار گرفتن زیر وزنه تعادل و مشغول کار شدن یا ایستادن روی آن حتی در هنگام توقف نقاله خود داری کنید زیرا ممکن است نوار پوسیده باشد و چون از طرف وزنه تحت کشش است ناگهان پاره شود و وزنه سقوط کند.
- هر گونه سر و صدای غیر عادی از موتور و دیگر تجهیزات به مسئول مربوطه گزارش گردد.
نکات ایمنی در هنگام تعمیرات نقاله:
- قبل از اقدام به هر گونه عملیات تعمیراتی باید کارت ایمنی نوشته شود و با مشخصات کامل روی کلید اصلی برق دستگاه نصب شود و برق آن قطع گردد.
- درخواست قطع و وصل برق فقط با امضای مجاز امکان پذیر است.
- برای کارهای تعمیراتی حتماً پرسنل حداقل به صورت دو نفره در محل کار حاضر باشند
- در مواقع بریدن نوار نقالههای سیم فولادی برای انجام تعمیر یا تعویض به نکات ذیل توجه نمائید.
*دو طرف نوار را توسط کلمپ clamp مخصوص به ستون نقاله مهار کنید
*از ایستادن روی نوار زير (برگشت) جهت برشکاری خود داری کنید
* از کلمپهای کششی سیم به کسل دار استفاده کنید.
- بعد از اتمام عملیات تعمیراتی کلیه حفاظها باید بهطور دقیق سر جای خود بسته شوند.
- رعایت نظم و انضباط در کار و نظافت محیط الزامیست.
- محدوده عملیات باید توسط نصب نوارهای هشدار دهنده و تابلوها در اطراف تجهیزات مشخص شوند.
- از ابزار سالم و مناسب با نوع کار استفاده کنید و آنها را بهطور صحیح در ارتفاعات و غیره حمل نمایید.
- برای انجام فعالیت بر زیر و روی کانترویتهای نوار نقاله نصب کارت قطع و وصل کافی نبوده و لازم است کانترویت مهار گردد.
- در صورتی که نیاز به استفاده از سیم به کسل جهت مهار وزنه تعادل و غیره باشد سیم به کسل باید طبق جداول باربری سیم به کسل و جراثقالها انتخاب شود.
- جلوگیری از خطرات آتش سوزی عدم استعمال دخانیات و حفاظت از حلالها و چسبهای مورد مصرف.
- جمپر کردن (خارج نمودن سیستمهای حفاظتی از مدار راه اندازی دستگاه) ممنوع میباشد.
- در صورت مشاهده سیمها یا کابلهای لخت و قطع شده به هیچ عنوان به آنها نزدیک نشوید مگر اینکه از قطع برق و ارت شدن آنها مطمئن باشید.
- اگر یکی از رلههای حفاظتی برق عمل کرد به جستجوی علت بگردید و از وصل مجدد آن خودداری کنید.
- هر کس مسئول انجام وظیفه خود میباشد از انجام کاری که به شما مربوط نیست خودداری کنید.
6- بعد از اتمام عملیات تعمیرات و وصل شدن برق تجهیز، با هماهنگی آن را استارت و تست کنید.
7- وقتی که سوپاپ کوپلینگ کانوایر عمل میکند، باید اجازه دهید تا کوپلینگ خنک شود و بعد اقدام به ریختن روغن داخل آن نمایید. در غیر این صورت به دلیل داغ بودن کوپلینگ، روغن بخار شده و با فشار از مجرای ورودی روغن به بیرون میپاشد، و موجب سوختگی افراد میشود.
برای تعویض رولیکها و آیدلرها، بعد از ایمن سازی خط، باید اول کانوایر را توسط جک از روی آنها بلند کرد و سپس توسط اهرم آن را خارج نمود.
مناطق ممنوعه یا خطرناک: اين مناطق مکانهایی هستند که به هیچ عنوان افراد نباید در آن محدوده قرار بگیرند مگر با اجازه مسئول ایمنی و نهایت احتیاط و نصب کارت ایمنی روی آن تجهیز.
این مناطق باید حصار کشی و حفاظ گذاری شده باشند و چنانچه حفاظ نداشته باشد مراتب به مسئول مربوطه اعلام گردد. این مناطق عبارتند از: روي نقالهها و زیر آن – اطراف کانترویت حتی در هنگامی که کارت ایمنی روی آن کانوایر نصب باشد – در مسیر حرکت اشیایی که نقالهها آنها را حمل میکنند. – اطراف قطعات گردنده مثل شفتها و متعلقات انتقال نیرو. در صنایع از نقالهها استفادههای فراوانی می شود که بر حسب مورد نیاز در اشکال مختلف ساخته میشوند. و گاهی در یک دستگاه از دو یا چند نوع نقاله استفاده شده است 0 آنچه حائز اهمیت است نحوه استفاده صحیح از آنها و حذف حوادث ناشی از این دستگاهها میباشد. از آنجا که بیشتر قسمتهای تمام نقالهها در حال چرخش و گردش میباشد حتی الامکان باید مانع گذاری شود و همچنین روی آنها کلیدهای حفاظتی نصب نمود که امروزه به نامهای مختلف و اشکال گوناگون در بازار یافت میشود. باید دقت کرد که خود این کلیدها نیاز به نگهداری و بازرسی مداوم دارد چه بسا اتفاق افتاده است که اپراتور به امید اینکه کلید حفاظتی بموقع عمل میکند دچار حادثه شده است.
منابع مورد استفاده:Accident prevention mannual for industrial operation- N.S.Cthe international journal handling & transportation- Germanyrubber industrial and conveyor belt technology- Holanddunlop belting group enerka- Holand.england